งานช่างปูน

ช่างปูน Plastering

ช่างปูน เป็นช่างประเภทหนึ่งในจำพวกช่างสิบหมู่ งานของช่างปูน เป็นงานสร้างทำอาคารสถานชนิดเครื่อง ก่อประเภท เจติยสถานและศาสนสถานต่างๆ เช่น พระสถูปเจดีย์ พระพุทธปรางค์เจดีย์ พระอุโบสถ พระวิหาร ฐานชุกชี ซุ้มคูหา กับได้ทำพระมหาปราสาท พระราชมณเฑียร แท่นฐาน เกยราชยาน ประตู เครื่องยอดต่างๆ ใบเสมา กำแพงและป้อมปราการ เป็นต้น และงานของช่างปูนยังเนื่องด้วยการปั้นปูนอีกด้วย            งานปูน จัดเป็นงานช่างเก่าแก่ จำพวกหนึ่งที่ในสยามประเทศนี้ ทั้งนี้พึงเห็นได้จากซากโบราณสถานประเภท เจติยสถาน ชนิดเครื่องก่ออิฐถือปูนทำลวดบังประกอบส่วนต่างๆ อย่างประณีตแสดงฝีมือและความสามารถช่างปูน ชั้นสูง แต่ทว่าหลักฐานความเป็นมาของช่างปูนรุ่นเก่าๆ นั้นไม่สู้มีหลักฐานสิ่งอื่นๆ แสดงให้ทราบได้ว่าเป็นช่างพวก ใดเป็นผู้สร้างทำ นอกเสียจากรูปแบบที่แสดงฝีไม้ลายมือฝากไว้เท่านั้น            งานปูน หรืองานช่างปูนแต่สมัยก่อน มีชื่อเรียกเป็นคำเก่าอีกอย่างหนึ่งว่า "สทายปูน" งานของช่างปูน อาจจำแนกลักษณะงานของช่างปูนออกได้เป็น ๒ ลักษณะ ด้วยกันคือ ช่างปูนงานก่อ            ช่างปูนจำพวกนี้ ทำงานในลักษณะการก่อวัสดุชนิดต่างๆ เช่น อิฐ หิน ศิลาแลง เป็นต้น ขึ้นเป็นรูปทรงสิ่ง ต่างๆ ตั้งแต่ขนาดเล็ก เช่น ก่อเขามอขึ้นอ่าง ไปจนกระทั่งก่อพระสถูปเจดีย์ ก่อพระพุทธปรางค์เจดีย์ หรือได้ทำการ ในด้านบูรณะปฏิสังขรณ์ เครื่องหิน เครื่องอิฐก่อที่ชำรุดให้คืนดีขึ้นดั่งเดิม ช่างปูนงานลวดบัว            ช่างปูนจำพวกนี้ ทำงานในลักษณะการถือปูนทำผิวเป็นลวดบัวแบบต่างๆ เช่น บัวคว่ำ บัวหงาย บัวหลังเจียด บัวปากปลิง บัวลูกแก้ว บัวอกไก่ สำหรับประกอบทำฐานลักษณะต่างๆ เป็นต้นว่า ฐานเชิง บาตร ฐานเท้าสิงห์ ฐานปัทม์ ฐานเฉียง ฐานบัวจงกล ฯลฯ หรือทำการถือปูนจับเหลี่ยมเสาแบบต่างๆ คือ เสาแปดเหลี่ยม เสาย่อมุมไม้สิบสอง เสากลม เป็นต้น            งานปูนที่เป็นงานในหน้าที่ของช่างปูนดังกล่าวมีวัตถุปัจจัยสำคัญสำหรับงาน คือ ปูน ซึ่งช่างปูนได้ใช้ในงาน ก่อ ฉาบ และถือปูนเป็นสิ่งต่างๆ มาแต่โบราณ การผสมปูนนี้ ช่างปูน บางคนได้ผสมเนื้อปูนให้มีคุณภาพเหนียวและ คงทนถาวรอยู่ได้นานปี บางคนใช้กระดาษฟางบ้าง หัวบุบุก หัวกลอยบ้าง แม้หัวต้นกระดาษก็ใช้ตำผสมเข้ากับเนื้อ ปูน เพื่อช่วยเสริมความเหนียวและยึดตัวดี ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความเชื่อและประสบการณ์ของช่างปูนแต่ละคน            งานช่างปูนนี้ เมื่อจะทำการคราวหนึ่งๆ จึงทำปูนขึ้นเฉพาะงานคราวนั้น จะทำเตรียมไว้ล่วงหน้านานเป็นแรม เดือนไม่ได้ การทำปูนเตรียมไว้สำหรับงานก่อ ฉาบ จับ ถือปูนเป็นงานค่อนข้างหนักแรง เพราะต้องใช้แรงตำปูนกับ สิ่งที่ผสมร่วมกันนานกว่าจะเข้าเป้นเนื้อเดียวและเหนียวได้ที่ ในการงานช่วงนี้ มักเป็นภาระหน้าที่ของลูกมือ ช่างปูนตำปูนให้แก่ช่างปูน แต่ในบางกรณีที่ช่างปูนได้ทำงานก่อ งานปฏิสังขรณ์วัดวาอาราม ที่เป็นงานของหลวง อุปถัมภ์การพระศาสนา มักมีชาวบ้านสมัครมาช่วยตำปูน เป็นการร่วมทำบุญสร้างกุศลด้วยการโขลกตำปูนถวายวัด บุญกิริยาเช่นนี้ จึงเกิดเป็นธรรมเนียมขึ้นในสมัยก่อน เมื่อมีการสร้างหรือซ่อมปูชนียสถาน หรือศาสนสถานอย่างหนึ่ง อย่างใดที่เป็นชนิดเครื่องก่อขึ้นในวัด ชาวบ้านวัยหนุ่มวัยสาวจะสมัครมาช่วยกันตำปูนเตรียมไว้สำหรับช่างปูน จะได้ใช้งานตำปูนนี้จะทำกันในตอนหัวค่ำภายหลังเสร็จธุระประจำวันแล้ว ตั้งครกตำปูนเรียงรายกันหลายๆ ลูกครก ตำปูนนี้โดยมากใช้ครกกระเดื่องซึ่งจะช่วยผ่อนแรงตำได้มาก เมื่อตำปูนเหนียวได้ที่ครกหนึ่งๆ ก็ตักเอาไปพักไว้ใน อ่างดิน เอาผ้าหรือฟางชุบน้ำคลุมปิดไว้ให้ปูนชื้นพอแก่เวลาที่ช่างปูนจะมาเอาไปใช้ในวันรุ่งขึ้น อนึ่ง ปูนที่จัดการ โขลกตำเตรียมไว้นี้ยังไม่ต้องใส่เชื้อน้ำตาล จะใส่เชื้อน้ำตาลก็ต่อเมื่อช่างปูนจะใช้ปูน จึงใส่เชื้อดังกล่าวเอาเองตาม ส่วนหรือขนาดที่เข้าใจ ธรรมเนียมชาวบ้านช่วยตำปูนถวายวัดนี้ นอกเสียจากเป็นบุญกิริยาแล้วยังอาจกล่าวได้ว่า เป็นโอกาสสำหรับคนหนุ่มสาวได้มาสมาคมกันได้โดยผู้ใหญ่ไม่สู้เดียดฉันท์            ช่างปูนที่เป็นช่างปูนงานก่อก็ดีช่างปูนงานลวดบัวก็ดี ช่างประเภทนี้ ใช้เครื่องมือที่จำเป็นอยู่ ๒-๓ อย่าง คือ            เกรียงเหล็ก ขนาดต่างๆ            เกรียงไม้            ประทับหรือบรรทัด ถือลวดบัว หรือจับเหลี่ยม            ครก และสากไม้            ตะแกรง สำหรับร่อนปูน และทราย            อ่างดิน สำหรับพักหรือหมักปูน            ช่างปูน เป็นช่างฝีมือที่ได้ใช้ความสามารถของฝีมือสร้างทำปูนให้เป็นรูปลักษณ์ที่ประกอบไปด้วยศิลป ลักษณะ มีความงามและคุณค่าเชิงประณีตศิลป์ ฉะนี้ช่างปูนจึงได้รับการยอมรับและจัดรวมเข้าในหมู่ช่างสิบหมู่ด้วย สาระสำคัญของช่างปูนตามที่ได้อธิบายมานี้

งานช่างไฟฟ้า

งานช่างไฟฟ้า

งานช่างไฟฟ้า

งานไม้

3.   งานช่างไม้

             งานไม้เป็นงานช่างที่ใช้ฝีมือและความคิดสร้างสรรค์  ต้องมีความอดทน  ขยัน         มีความรับผิดชอบสูง  สามารถนำทรัพยากรธรรมชาติที่เป็นไม้มาประดิษฐ์เป็นของเล่นของใช้ได้อย่างเหมาะสม  ทั้งที่จะต้องมีทักษะในการใช้เครื่องมือและกระบวนการในการใช้  จึงจะสามารถทำงาน  ไม้ได้อย่างสวยงาม  เรียบร้อย  มีประสิทธิภาพในการใช้เครื่องมือและใช้วัสดุ  ปัจจุบันไม้มีคุณค่ามาก  หายาก  เพราะป่าไม้ถูกทำลายไปเกือบหมด  จนต้องใช้วัสดุอื่น ๆ มาทดแทนไม้  เช่น  พลาสติก  โลหะ  งานช่างไม้ในงานช่างพื้นฐานเป็นงานช่างไม้เบื้องต้น  สามารถปฏิบัติได้ทั้งชายและหญิง  เช่น  การรู้จักเครื่องมือเครื่องใช้  วิธีการใช้วัสดุ  และการเก็บรักษา  การซ่อมบำรุงสิ่งของเครื่องใช้ภายในบ้าน  เช่น  เฟอร์นิเจอร์  ส่วนประกอบของอาคารบ้านเรือน  เป็นต้น

งานช่างไม้ประณีต

                ไม้ เป็นวัสดุที่มีคุณสมบัติพิเศษเฉพาะตัวมีคุณ ภาพ ในการสรรค์สร้างงานศิลปหัตถกรรมมานานหลายยุค หลายสมัย นับตั้งแต่ในอดีตกาลจนถึงปัจจุบัน ไม้เป็นวัสดุ ที่มีคุณสมบัติไม่อ่อนไม่แข็งเกินไป มีความคงทน แปรเปลี่ยน รูปร่างตามที่ต้องการได้ไม่ยาก อีกประการหนึ่งคือมีสีสันและ ลวดลายในตัวสวยงาม ไม้จึงมีบทบาทมาก ในวิถีการผลิต ทางการงานช่างยุคแรกๆ นับตั้งแต่ทำเป็นเครื่องมือเครื่องใช้ และปลูกสร้างที่อยู่อาศัย เพราะดินแดนแถบประเทศไทยนี้ อุดมสมบูรณ์ไปด้วยไม้นานาพันธุ์ โดยเฉพาะไม้สักถือว่าเป็น ไม้ชั้นดี และเป็นที่นิยมอย่างแพร่หลาย งานช่างไม้ ถือได้ว่า เป็นงานช่างแรกเริ่มที่มีความสัมพันธ์กับวิถีชีวิตของคน ตั้งแต่ ลงหลักปักฐานพัฒนางานช่างอย่างสืบเนื่อง มีวิวัฒนาการ ของงานช่างไม้ ตั้งแต่ช่างไม้ปลูกสร้างที่อยู่อาศัย ช่างไม้ ครุภัณฑ์ ทำเครื่องเรือน เครื่องใช้ ช่างไม้สูง สร้างปราสาท ราชวัง วัดวาอาราม (มีปรากฏอยู่ในช่างสิบหมู่โบราณ) ช่างไม้ ประณีตสำหรับงานพระราชยาน (คานหาม) บุษบกพระราชยาน (เรือพระที่นั่ง, ราชรถ) บุษบก ธรรมาสน์ สังเค็ด ตู้ โต๊ะ ตั่ง เตียง คันฉ่อง ซึ่งถือว่าเป็นงานช่างไม้ใช้ฝืมือสูงที่ต้อง อาศัย ขนบแบบแผน วิธีการช่างที่สืบทอดกันมาหลายชั่วอายุคน งาน ช่างไม้นั้นเป็นเทคโนโลยีชั้นสูง ในสมัยโบราณเป็นมรดก ล้ำค่าในชั้นเชิงการช่าง มีขบวนการผลิตและเทคนิคในการ สร้างอย่างมีขั้นตอน ได้มีการแก้ไขปรับปรุงมาโดยลำดับ จนรู้ซึ่งถึงคุณและโทษของวัสดุไม้ที่จะนำมายัง ประโยชน์ใช้สอยควบคู่ไปกับการดำรงชีพอย่างมีรูปแบบทางศิลปกรรมได้สืบทอดตกทอด จนเป็นขนบแบบ แผนงานช่างไม้ตราบจนถึงปัจจุบัน งานช่างไม้เป็นเรื่องของกรรมวิธีโดยนำไม้แปรรูปแล้วมา ตัดมาต่อประกอบ เป็นชิ้นงาน โดยอาศัยเครื่องมือช่างไม้ เช่น เลื่อย กบ สิ่ว สว่าน ขวาน ค้อน เป็นต้น การตัดเป็น การแบ่งไม้เป็นชั้นๆ ให้ได้ขนาดตามต้องการ โดยมีการตกแต่งผิวไม้ด้วยการไส การขัด เซาะร่อง กลึง โกลนหุ่นขึ้นรูป การต่อเป็นการนำไม้ที่ตัดเป็นชิ้นๆ ตามขนาดที่ต้องการมาเชื่อมประกอบเข้าด้วยกัน เป็นชิ้น งานตามรูปแบบที่กำหนด โดยอาศัยเทคนิควิธีการเข้าปากไม้ การเข้าเดือย การเพลาะไม้ การยึด ตรึง สลัก เป็นต้น

วิธีการทำงานช่างไม้ประณีต

                เริ่มด้วยการออกแบบ เขียนแบบ ขยายแบบชิ้นงานแต่ละชิ้น จากนั้นปฏิบัติงานช่างไม้ โดยเตรียม วัสดุไม้ ตัด ไส ปรับแต่งไม้ ให้ได้ขนาด ประกอบไม้โดยการเพลาะไม้ เข้าปากไม้ เข้าเดือย ยึดตรึง สลัก และประกอบชิ้นส่วนเข้าด้วยกันเป็นชิ้นงานสำเร็จ แล้วจึงตกแต่งงานไม้ประณีตโดยการทำพื้นขัดแต่งย้อมสีไม้ หรือทาน้ำยารักษาเนื้อไม้ เคลือบน้ำมันชักเงา เพื่อความสวยงาม

3.เครื่องมืองานไม้

เครื่องมือนับว่าเป็นสิ่งสำคัญและจำเป็นมากสำหรับ “ช่าง” เปรียบเหมือนอาวุธคู่กาย ช่างจะหวงและรักษาเป็นอย่างดี ถ้าเป็นไปได้แล้วจะไม่ค่อยให้ใครมาหยิบยืมไปใช้ ดังนั้นถ้ารักที่จะเป็นช่างแล้ว ควรลงทุนสะสมเครื่องมือที่จำเป็นอย่างละชิ้น สองชิ้น ตามโอกาส แต่ไม่แนะนำให้ใช้บัตรเครดิตซื้อมา “กองไว้” โดยที่ยังไม่มีแผนการใช้งาน และอย่าซื้อของถูกๆ ที่โฆษณาตามห้าง โดยเฉพาะของถูกๆ จากจีน ยิ่งเป็นเครื่องไฟฟ้าประเภทมอเตอร์ด้วยแล้ว อดใจไว้ซื้อของดีดีราคาแพงสักหน่อย จะคุ้มกว่า

เครื่องมือจำเป็นทั่วไป (Hand Tools)
1.ฆ้อน
2. เลื่อย
3. ตลับไม้
4. ไม้บรรทัด
5. ไขควง
6. คีม

สำหรับผู้ที่มีความพร้อมและต้องการซื้อเครื่องมือไว้สะสม เครื่องมือพื้นฐานงานไม้สำคัญๆ ที่ควรมีเช่น เลื่อยฉลุ, เหล็กฉาก, ตะไบ, สิ่ว, สว่านมือ และปากกาจับงาน เป็นต้น

เครื่องมือประเภทมอเตอร์ไฟฟ้า (Power Tools)
1. สว่านไฟฟ้า
2. เลื่อย “จิกซอว์”
3. เครื่องขัดกระดาษทราย
4. เครื่องเซาะร่อง (เราเตอร์)
5. สว่านแท่น

มีเครื่องมือเฉพาะงานอื่นๆ เช่น ปืนยิ่งลูกแม็กซ์, เครื่องเจียร, เครื่องตัดฉาก, และเครื่องกลึง เป็นต้น ซึ่งอุปกรณ์เหล่านี้ จะใช้สำหรับงานผลิตจำนวนมาก ที่เน้นคุณภาพ งานมาตรฐานฝีมือ ซึ่งสามารถเข้าไปหาความรู้ และวิธีใช้งานได้ที่ http://www.thaicarpenter.com/ และ http://xn--42cgal8ik4ec0c4bd5hxeg.com/

อ้างอิง http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=is-sa-ra&month=21-10-2010&group=8&gblog=3